Wersja do czytania

Słynne zdanie: Serce ma swoje racje, których rozum nie zna, wyraża przekonanie Pascala, że tak jak istnieje porządek rozumu, wyznaczony przez zasady logiki, tak też istnieje porządek serca, który ma swoje zasady, a są nimi pierwsze zasady całej rzeczywistości. Serce jest władzą, będącą w stanie ująć na mocy prostej oczywistości te nieudowadnialne rozumowo zasady. Na tym fundamentalnym ujęciu bazuje rozum, który wyciąga z owych zasad różne wnioski i, odnosząc się do danych uzyskanych z poznania zmysłowego, konstruuje gmach ludzkiej wiedzy.

Metafora serca stosowana jest dużo częściej w innym kontekście, a mianowicie w kontekście bliskich relacji międzyosobowych. Doświadczając miłości, człowiek nie jest w stanie wyjaśnić jej źródła, ani powodów, dla których się pojawia. Doświadcza bowiem poruszenia swej woli, nierzadko wbrew temu, co podpowiada mu rozsądek. Lgnie do czegoś/kogoś i nie rozumie, dlaczego lgnie. Stąd skłonny jest założyć, iż istnieć w nim musi jeszcze inna władza umysłowa, władza, która jest doskonalsza od rozumu i względem niego nadrzędna.

„Serce” nie ma jedynie charakteru poznawczego, ale zawiera w sobie pewien wolitywny aspekt, pewien pożądawczy komponent. Otóż, poznanie noetyczne w sposób spontaniczny porusza ludzką wolę. Towarzyszy ona poznaniu w sposób konieczny, bez żadnego oporu i zawahania. Kochać kogoś swoim sercem oznacza iść za poruszeniem swojej woli, jako że wyraża ono więcej niż człowiek jest w stanie zrozumieć, czy w sposób świadomy doświadczać.